Mispels zijn oude, Europese vruchten en de laatste jaren een beetje in de vergetelheid geraakt. In de herfst duiken ze nog wel eens op in de schappen van de groenteboer. Het bijzondere van de mispel, Mespilus germanica, blijkt uit het gezegde ‘zo rot als een mispel’. Volgens het spreekwoordenboek van Ter Laan, betekent dit letterlijk ‘zo rot als een mispel moet zijn; die is pas lekker, wanneer hij verrot is.’ Ter Laan vermeldt ook nog: ‘Vroeger was de mispel algemeen bekend en werd hij in heel veel tuinen gekweekt.’
In de middeleeuwen zou het een veel gegeten tussendoortje geweest zijn. Tegenwoordig wordt de vrucht nog zo sporadisch gekweekt dat er weinig meer over bekend is. Onderzoekers in Amerika ontdekten dat vrijwel alle mispels die daar verkocht worden tot hetzelfde ras behoren, de Nottingham, ook al doet hun naam anders vermoeden.
Mispels groeien aan kleine, struikachtige bomen en worden in de herfst geplukt als ze nog hard en oneetbaar zijn. De bomen zelf vertonen prachtige herfstkleuren. Voordat de mispels kunnen worden gegeten, moeten ze rijpen. Daartoe worden ze op een koele, donkere plaats gelegd. Het vruchtvlees wordt dan bruin, zacht en zoet. De mispel kan nu zo uit de hand gegeten worden, door hem open te breken en het vruchtvlees eruit te zuigen. Doe dit bij voorkeur buiten; dan kunnen de grote pitten en de stenige omhulsels, die daarbij in de mond komen, met een sierlijke boog uitgespuugd worden. Een andere manier om de mispel te consumeren is hem rauw of gekookt te verwerken in pudding, sorbet of gelei. Het vruchtvlees wordt dan door een zeef gedrukt of in een geleizak gehangen om uit te lekken.
Mispelgelei
Veel receptuur voor mispels is er niet voorhanden. We vonden een recept voor mispelgelei, die lekker schijnt te zijn bij vlees en ham. Lekkerder leek ons een toetje met rauwe mispel.
- 500 gr rotte misepel
- 1 scheutje slagroom
- 1 snuf vanillepoeder of zakje vanillesuiker
- 3 dl melk
- 1 vanillestokje
- 3 eierdooiers
- 1 el witte basterdsuiker
- 1 tl maïzena
-
De basis voor drie tot vier personen is een ruime pond rotte mispels. Was de mispels, doe ze per vijf in een zeef en druk ze daar met een houten lepel doorheen. Schraap het vruchtvlees van de onderzijde van de zeef. Voeg een scheutje slagroom toe en wat vanillepoeder of -suiker.
-
Doe de melk en het vanillestokje in een pan met dikke bodem en verwarm de melk tot die zachtjes kookt. Neem de pan van het vuur en laat die 10 minuten staan.
-
Roer ondertussen de eierdooiers, suiker en maïzena in een kom tot een smeuïg mengsel.
-
Neem het vanillestokje uit de melk. Voor extra vanillesmaak kunt u de zaadjes aan de melk toevoegen. Giet de warme melk al roerend bij het eimengsel.
-
Giet het mengsel weer in de pan en laat het, al roerend met een pollepel, zachtjes koken tot het dik genoeg is en er een dun laagje van de custardvla op de lepel achterblijft. Het mengsel mag niet koken. Neem de pan van het vuur zodra een gebonden vla is ontstaan. Laat de vla afkoelen.
-
Roer de afgekoelde custardvla door de mispels. Breng op smaak met citroen- of sinaasappelsap, suiker en vanille.
-
Schep het mengsel in bakjes en laat het in de koelkast door en door koud worden.
De luie kok kan ook kant en klare vanillevla nemen in plaats van custardvla.